Verschillende soorten bronnen
Bij het doen van onderzoek maak je gebruik van veel verschillende soorten bronnen. Bronnen zijn alle zaken die jij gebruikt om antwoord (gedeeltelijk) geven op de vraag die je hebt gesteld. Grofweg kunnen we bronnen opdelen in twee groepen, ongeschreven en geschreven bronnen.
Geschreven bronnen
De geschreven bronnen zijn over het algemeen het ‘eenvoudigst’ te gebruiken. De tekst vertelt het verhaal en past wel of niet bij jouw vraag. Voorwaarde voor gebruik van geschreven bronnen is dat je de tekst begrijpt en dat de bron antwoord geeft op de vraag. Een probleem bij gebruik van geschreven bronnen kan zijn dat er met oude teksten wordt gewerkt. Taal is dynamisch en de betekenis van woorden kan na verloop van tijd wel een anders worden. Als er bijvoorbeeld in een brief uit 1920 gesproken wordt over een kever, dan gaat het over een insect. Bij het lezen vaan een brief uit 1950 kan het over een auto gaan. Zorg er dus voor dat je zeker bent van de betekenis van de gebruikte woorden.
Ongeschreven bronnen
Ongeschreven bronnen zijn vaak minder eenvoudig te gebruiken. Vaak moet een bron dan ‘vertaald’ worden. Het gaat er dan om hoe de bron ‘gelezen’ wordt. Welke informatie geeft de bron die voor de beantwoording van een vraag belangrijk is. Omdat het niet beschreven staat is het hier meer dan bij de geschreven bronnen van belang dat het goed wordt uitgelegd. Een foto van een trein zegt niet zo veel over een oorlogssituatie. Als het om de trein gaat die de gewonden van het front naar veiliger oorden bracht, is het een prima bron. Vaak is dit in eerste instantie alleen niet te zien en dus moet het goed worden uitgelegd.
Citaten
Citaten zijn bijzondere bronnen. Ze kunnen zowel geschreven als ongeschreven zijn. Als iemand bijvoorbeeld in een brief zijn of haar mening geeft over een onderwerp en jij dat gebruikt, noemen we dat een citaat. Ook het gebruiken van wat iemand heeft gezegd, bijvoorbeeld in een tv-uitzending, is citeren. Als je gebruik maakt van citaten kun je dit op twee manieren doen.
De eerste manier is om de citaten te vertalen in jouw eigen woorden en in de tekst verwerkt. Het enige wat je dan niet moet vergeten is om de bronnen die je daarvoor gebruikt hebt, te vermelden in de literatuur- of bronnenlijst.
De tweede manier is het citaat letterlijk op te nemen in de tekst. Als je dat doet, zorg er dan wel voor dat het duidelijk herkenbaar is door bijvoorbeeld schuine tekst of een ander lettertype. Geef daarbij ook via bijvoorbeeld een voetnoot aan van wie het afkomstig is en uit welke bron.
Belangrijk bij het gebruik van citaten is het beoordelen op zaken als Bruikbaarheid, Representativiteit, Standplaatsgebondenheid en vooral Betrouwbaarheid. Wat iemand zegt of schrijft is niet per definitie waar of niet waar. Weet dus wat je gebruikt, controleer het goed!