Wat is Knooppunt steden
Competentiegericht
De inrichting van zowel het middelbaar als het hoger beroeps onderwijs kenmerkt zich tegenwoordig door competentiegericht onderwijs. Een goede aansluiting vanuit het voortgezet onderwijs is dan ook van groot belang. Uit de lijst van benoemde competenties in het mbo en hbo is een ‘top zes’ samengesteld.
- ik kan
- ik kan zelfstandig leren en reflecteren
- ik kan plannen en organiseren
- ik kan samenwerken en overleggen
- ik kan presenteren (mondeling en schriftelijk)
- ik kan omgaan met druk en tegenslag
Knooppunt steden is speciaal ontwikkeld om leerlingen gestructureerd, en stap voor stap, deze competenties en bijbehorende vaardigheden aan te leren. Aan het einde van de schoolloopbaan zijn de leerlingen er niet alleen mee bekend, maar kunnen zij er ook mee werken en deze toepassen.
Doorlopende leerlijn
Knooppunt steden is een doorlopende leerlijn die aansluiting vindt bij zowel het basisonderwijs als bij het mbo en hbo. Ieder leerjaar wordt afgesloten met een eindwerkstuk. De inhoud hiervan wordt stap voor stap elk jaar uitgebouwd. Elk schooljaar moeten de leerlingen meer onderdelen toepassen die belangrijk zijn voor het doen van onderzoek. Competenties en vaardigheden worden hierdoor niet alleen aangeleerd maar door herhaling ook geborgd.
Volledig digitaal
Knooppunt steden is een volledig digitaal programma. De informatie wordt hierbij op verschillende manieren gebracht. Leerlingen moeten werken met geschreven teksten, geluidsbestanden, foto materiaal en ook filmbeelden. Daarnaast kan alle extra informatie over het programma worden gedownload via links in het programma. Hierbij gaat het om bijvoorbeeld, aftekenbladen, planners, reflectieformulieren enz.
Na het bestuderen van de teksten en ander bronmateriaal, kunnen leerlingen een online kennistest doen. Dit is een meerkeuze test gebaseerd op dat wat ze net geleerd hebben. Aan het eind van de test krijgen ze direct hun score te zien. Ook bij het doen van het onderzoek is het de bedoeling dat er gebruik wordt gemaakt van internet en andere digitale bronnen.
Vakoverstijgend
Vakoverstijgend werken is in het moderne onderwijs een wezenlijk onderdeel van iedere opleiding. Ook hierin voorziet knooppunt steden in ruime mate. De methode kenmerkt zich door een thematische aanpak. Het hoofdthema steden is voor diverse leerjaren onderverdeeld in deelthema’s. Voor leerjaar 1 is dat bijvoorbeeld ‘van dorp naar stad’. Dit deelthema wordt vervolgens voorzien van verdiepingsstof door de vakken aardrijkskunde, geschiedenis en economie. Hierbij staan niet de vakken centraal, maar het proces dat een dorp doormaakt om stad te worden. Leerlingen leren hierdoor vanuit verschillende richtingen kijken naar hetzelfde probleem. Ook de onderlinge verwantschap tussen de vakken wordt hierdoor beter zichtbaar.
Methode onafhankelijk
Door de thematische aanpak van het programma, is knooppunt steden ook methode onafhankelijk. Hiermee wordt bedoeld dat het mede kan worden gebuikt als aanvulling op de bestaande vakmethodes. De onderdelen die door de diverse vakrichtingen in knooppunt steden worden verdiept, komen allemaal in de gangbare vakmethodes terug. Als we bijvoorbeeld kijken naar de verdiepingsstof over wegen, komen we dat weer tegen bij geschiedenis, aardrijkskunde en ook economie. De informatie en kennis die de leerling opgedaan heeft bij het doen van onderzoek hiernaar, kan weer een positieve bijdrage leveren aan het leerproces bij de individuele vakken.
Toegankelijk voor alle niveaus
Knooppunt steden is toegankelijk voor ieder niveau. Het zwaartepunt van het programma ligt bij het zelfstandig kunnen opzetten, uitvoeren en afronden van onderzoeken. Het stellen en beantwoorden van door de leerling zelf geformuleerde onderzoeksvragen, speelt daarbij een centrale rol. Bij beoordeling van geleverd werk moet dan ook worden gekeken naar het niveau waar het kind op functioneert.
Begeleiding door iedereen
Begeleiding van knooppunt steden in de onderbouw, is uitvoerbaar door iedereen. Het programma is in hoge mate zelfsturend waardoor leerlingen zelf met oplossingen kunnen komen. Vakkennis is voor begeleidende docenten dan ook niet echt een vereiste. Kennis van het programma (mogelijkheden) is wel een pre maar ook geen voorwaarde.
Eenvoudig inzetbaar
Knooppunt steden is eenvoudig inzetbaar ongeacht het scenario waar de school mee werkt. De meest ideale manier is waarschijnlijk tijdens uitval of opvanguren. Deze manier van inzetten betekent:
- geen lesuitval voor leerlingen
- duidelijke structuur bij opvang voor leerling en docent
- constante training van competenties en vaardigheden verspreid door het jaar
- geen grote veranderingen in lesprogramma’s om competenties te trainen
Ook voor een meer projectmatige aanpak is knooppunt steden zeer geschikt. Hierbij moet wel gedacht worden aan meerdaagse projecten. Dit in verband met de grote hoeveelheid informatie en opdrachten.